چشم اندازهای دسترسی به اینترنت روی میز غول های تکنولوژی

چشم اندازهای دسترسی به اینترنت روی میز غول های تکنولوژی

ساختار اینترنت پس از سال‌ها پژوهش هنوز کامل نشده و شاید بتوان گفت این شبکه جهانی دچار نوعی تکامل روزمره است.

دسترسی به اینترنت سریع، آسان و در همه‌جا ممکن است. ارائه‌دهندگان خدمات مخابراتی بسته‌های حجمی نامحدود را با سرعت بالا در اختیار کاربران قرار می‌دهند. ای کاش جملات قبلی به واقعیت نزدیک بودند. حقیقت این است که امکان استفاده از شبکه جهانی اینترنت تقریبا برای کسانی تعریف شده است که در کشورهای صنعتی و به‌ویژه شهرهای بزرگ زندگی می‌کنند اما برای میلیاردها انسان دسترسی به اینترنت به صورت چیزی لوکس، گران و با مشقت و سرعت پایین ممکن می‌شود. خوشبختانه شرایط یاد شده در حال بهبودی است و به سمت مجموعه‌ای از تحولات اساسی حرکت می‌کند.

قدم بعدی اینترنت

ساختار اینترنت پس از سال‌ها پژوهش هنوز کامل نشده و شاید بتوان گفت این شبکه جهانی دچار نوعی تکامل روزمره است. از قدم‌های بعدی در تکامل اینترنت، استفاده از ماهواره‌هاست. در حال حاضر تنها یک درصد ترافیک وب بر دوش ماهواره‌ها سنگینی می‌کند و مسابقه‌ای در جریان است تا حجم رد و بدل داده به وسیله ماهواره را به۱۰ درصد برسانند.

بازیگران اصلی این جریان پروژه‌های OneWeb با پشتیبانی ریچارد برنسون و SpaceX متعلق به آلون ماسک هستند. هدف هر دو پروژه ارسال صدها ماهواره در ارتفاعات پایین‌تر برای ایجاد امکان دسترسی به اینترنت برای همگان است. پروژه مشابه دیگری به وسیله مایکروسافت طراحی شد که ادامه آن بدون موفقیت قابل توجهی رها شد. آیا این دفعه نتیجه‌ای حاصل می‌شو‌د؟ استفاده از ماهواره برای دسترسی به اینترنت یکی از آخرین روش‌های کاربردی است و بیشتر در مناطق دورافتاده به کار گرفته می‌شود.

بیش از ۲ هزار ماهواره در مدار زمین می‌چرخند و خدماتی مانند جی‌پی‌اس، هواشناسی، مخابرات و تلویزیون را ارائه می‌دهند. پرتاب ماهواره و امکان ارتباط دوطرفه با آن حدود ۶۰ میلیون دلار هزینه دارد. همچنین، انتقال داده با کمک ماهواره حدود نیم ثانیه تاخیر خواهد داشت.  تکنولوژی در حال تغییر است و اندازه و هزینه ماهواره‌ها به صورت معناداری در حال کاهش است. پرتاب نسل‌های جدید ماهواره شامل Cubesat، Nanosat و Smallsat با ابعادی کوچک (طول، عرض و ارتفاع ۱۰ سانتی‌متر) هزینه‌ای حدود ۱۲۰ هزار دلار دارد که در مداری بسیار پایین‌تر (حدود ۵۰۰ کیلومتری سطح زمین) جای می‌گیرند در نتیجه تاخیر انتقال داده از کابل‌های فیبر – اپتیک (امروزه در شهرهای بزرگ برای دسترسی به اینترنت استفاده می‌شود) کمتر می‌شود و آن را وسیله مناسبی برای پوشش زمین در دسترسی به اینترنت می‌سازد.

البته باید تعداد زیادی ماهواره در مدار قرار بگیرند تا دسترسی همگانی از شمال کانادا تا مناطق آفریقایی ممکن شود و این‌جاست که پای پروژه‌های SpaceX و Virgin Galactic به این معادله باز می‌شود.  در پروژه OneWeb قرار است ۷۰۰ ماهواره در مدار زمین قرار بگیرند. اسپانسرهای این پروژه گروه ویرجین، کوکاکولا، بوئینگ، ایرباس، اینتلست و شبکه هیو هستند. آغاز پرتاب ماهواره‌ها سال ۲۰۱۸ خواهد بود. موشک‌های پرتاب به وسیله ایرباس ساخته می‌شوند و هر کدام ۶ گیگابایت پهنای باند خواهند داشت. ۷۰۰ ماهواره ۲/۴ ترابیت بر ثانیه حجم دسترسی را ایجاد می‌کنند.

SpaceX

SpaceX پروژه موازی دیگری است که به وسیله بنیان‌گذار سایت خدمات مالی PayPal، میلیاردر معروف آلون ماسک، پیشنهاد شده که شامل پرتاب ۴ هزار ماهواره به مدار زمین (اندکی بالاتر از پروژه Oneweb) و ایجاد نوعی پوشش جهانی وای‌فای برای دسترسی همگان به اینترنت است. با کمک شرکت گوگل، پروژه SpaceX در نظر دارد شگفتی بزرگی در سال ۲۰۲۰ میلادی بیافریند. البته همه چیز در حال حاضر به صورت طرح و نقشه‌های ابتدایی است. آلون ماسک حتی در نظر دارد از لیزر برای انتقال داده استفاده کند که در این صورت سرعت دسترسی به داده‌ها به صورت تصاعدی افزایش می‌یابد.

Outernet

پروژه خیریه Outernet که در شهر نیویورک ریشه دارد، در نظر دارد اینترنت آزاد، بدون سانسور و مجانی را برای همه نسل بشر فراهم آورد. برای اجرای این پروژه قرار است از ماهواره‌های کوچک Cubesat در مدارهای پایینی جو استفاده شود که از سلول‌های خورشیدی نیرو می‌گیرند. این پروژه دسترسی یک‌طرفه (برای دانلود) به اینترنت مجانی را میسر می‌کند اما در این پروژه محدودیت حجمی ۱۰ مگابایت در روز برای هر نفر در نظر گرفته شده است. در واقع این پروژه نوعی کتابخانه دیجیتال بزرگ است که دسترسی به داده‌ها را در دورترین روستاها و مناطق صعب‌العبور امکان‌پذیر می‌کند.

پهپادهای آکیلا

فیس‌بوک و گوگل، دو غول دنیای دیجیتال، هر دو خواستار سهم خود از این مشارکت جهانی برای دسترسی همگان به شبکه اینترنت هستند. فیس‌بوک در نظر دارد از نوعی پهپاد که از سلول‌های خورشیدی برای پرواز انرژی می‌گیرد، استفاده کند. این پهپادها در فاصله ۶۵ هزار پایی (بالاتر از مسیر پرواز هواپیماهای تجاری)، در منطقه‌ای که باد شدید یا سایر عوامل جوی ایجادکننده اختلال ندارد، قرار می‌گیرند و نوعی پوشش سراسری وای‌فای ایجاد می‌کنند.

پروژه لون

در شماره پیشین در مورد این پروژه به تفصیل توضیحاتی ارائه شد و در این‌جا فقط به صورت مختصر اشاره می‌شود. این پروژه در حال حاضر در مرحله آزمایش‌های اولیه به سر می‌برد. بالون‌های انتقال داده برای بهترین فاصله (بین ۱۰ تا ۶۰ کیلومتری سطح زمین) در حال بررسی هستند. این بالون‌ها در نهایت با تجهیزاتی که دارند نوعی پوشش جهانی وای‌فای را ایجاد می‌کنند.

پیش‌بینی می‌شود که این بالون‌ها پس از حوادث غیرمترقبه مانند سیل، سونامی و زلزله به‌خوبی به کار خود ادامه می‌دهند و امکان دسترسی سریع و بدون اختلال به اینترنت را ایجاد می‌کنند. این پروژه با تجهیزات ارزان‌قیمت ساخته شده است و سطح وسیعی را به ویژه مناق محروم و دورافتاده پوشش می‌دهد. اگر تلاش‌های گوگل در اجرای این پروژه به حقیقت بپیوندد بر ماهواره‌ها برتری خواهد داشت زیرا نیازمند پرتاب پرهزینه موشک‌ها نخواهد بود اما از سوی دیگر عمر بالون‌ها کوتاه است و پس از ۱۰۰ روز نیاز به تعویض آن‌ها وجود خواهد داشت.

آیا اینترنت روزی واقعا جهانی خواهد شد؟

بسیاری از این پروژه‌ها عجیب و نشدنی به نظر می‌آیند. به هر روی، اولین ارتباطات با کمک کابل‌هایی که در بستر دریا قرار گرفته‌اند هم در نگاه اول به همین صورت امری دشوار فرض می‌شد اما به لطف نوآوری‌های تکنیکی نوعی شبکه جهانی ایجاد شد که همان اینترنت را می‌سازند. به احتمال بسیار زیاد در مورد این پروژه‌های عظیم هم اتفاقات مشابهی رخ خواهد داد. به عنوان مثال، بالون‌های گوگل تا درجاتی موفق ارزیابی می‌شوند و بر اساس دانش به دست آمده از این پروژه تلاش‌ها ادامه می‌یابند تا در نهایت رویا یا هدف نهایی محقق شود.

به هر حال، وجود پروژه‌های یادشده نشان‌دهنده نیاز به تغییر در ماهیت دسترسی به اینترنت برای همگان است. چالش بزرگ در این بین تامین هزینه‌های مالی آن‌هاست.

لینک خبر

منبع: بنیاد ملی نخبگان