لزوم تجاری سازی محصولات دانش بنیان با استاندارد ها و تاییدیه های معتبر

لزوم تجاری سازی محصولات دانش بنیان با استاندارد ها و تاییدیه های معتبر

یک عضو هیات علمی دانشگاه و صاحب شرکت فعال حوزه زیست فناوری معتقد است: توسعه و تجهیز شرکت های دانش بنیان در جهت درآمدزایی و تجاری سازی ، با تخصیص سرمایه های مبالغ بالا با برگشت های بلند مدت می تواند عملی شود.

یک عضو هیات علمی دانشگاه و مدیر شرکت فعال در زمینه بیوتکنولوی و تصفیه آب و حذف فلزات سنگین ، توانسته است با بهره گیری از دانش بومی و فناوری داخلی، کیت های تشخیصی شاخص های آلودگی آب را داخل کشور به صورت انبوه تولید و رقیبی جدی با نمونه های خارجی این فرآورده باشد.

تولید کیت هایی با قابلیت تشخیص سریع و همزمان باکتری های آلوده کننده آب 

دکتر حسن سلیمی، متخصص ژنتیک مولکولی ، موسس و مدیر شرکت زیست کاوش ایرانیان، در مورد محصولات تولیدی این شرکت مبتنی بر فناوری بومی توضیح داد: آب مورد شرب حتما باید از نظر کیفی تست شود. شاخص های مختلفی برای تشخیص آلودگی و میزان وجود آن در آب شرب وجود دارد. بخش عمده محصولات مشتمل بر کیت های تولیدی بررسی شاخص های آلودگی آب ، به طور مثال باکتری های گلی فرم و ای – کلای است. یک نمونه از کیت های طراحی شده توسط این شرکت زیست فناور داخلی، دارای قابلیت تشخیص سریع و همزمان این دو باکتری از نمونه های آب است.

این فعال عرصه فناوری افزود: در حال حاضر نمونه داخلی این کیت ها صرفاً توسط این شرکت تولید می شود و عمده نمونه وارداتی این محصول به کشور، از شرکتی آلمانی است. کیت های تشخیصی توسط شرکت های آمریکایی هم تولید دارد اما به دلیل عدم آشنایی بازار مصرف ایران با محصولات این شرکت ها، وجود تحریم های یک جانبه، سرشناسی بهتر محصولات شرکت های اروپایی و سهل الوصل بودن واردات از اروپا، نمونه های اروپایی این شرکت بیشتر طرفدار دارد.

وی با اشاره به رقابت پذیری این محصول با نمونه های خارجی عنوان کرد: محصولات آمریکایی عمدتاً گران هستند و به دلیل تحریم ها دسترسی سخت تری به آن ها وجود دارد. محصولاتی که از کشورهای آلمان و دیگر کشورهای اروپایی وارد ایران می شوند، به دلیل کم شدن هزینه های تولید، در کشورهایی مثل چین و هندوستان تولید می شوند. محصولی که جهت تشخیص آلودگی و تصفیه آب در ایران ساخته شده، مبتنی بر فناوری های بومی و اولین و تنها نمونه تولید شده از این محصول در کشور است. نمونه داخلی این محصول قابل رقابت با نمونه های خارجی است و از لحاظ کیفیت چیزی کم ندارد.

حمایت ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی 

این فعال دانش بنیان همچنین ابراز کرد: محصول تولیدی داخلی، اولین نمونه از این محصول است که داخل کشور تولید می شود و ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی ، از ساخت و تولید این محصول دانش بنیان حمایت هایی انجام داده است. جنس حمایت ها عمدتاً از جنس اعطای وام ها و اختصاص اعتبارات بوده است. توسعه و تجهیز شرکت های دانش بنیان در جهت درآمدزایی و تجاری سازی ، با تخصیص سرمایه های مبالغ بالا با برگشت های بلند مدت می تواند عملی شود.

سلیمی بر اهمیت اعطای استانداردها و تاییدیه های محصولات دانش بنیان تأکید کرد و افزود: یکی از مشکلات عمده تجاری سازی و تولید یک محصول دانش بنیان ، فرآیند دشوار دریافت تأییدیه ها و استانداردهای مورد نیاز جهت عرضه و تولید است. خواسته شرکت ها وجود ساز و کاری جهت دسترسی بهتر محصولات به استانداردهاست. وقتی قرار است محصولی مبتنی بر دانش و فناوری بومی، با نمونه خارجی رقابت پذیر باشد، می بایست مورد حمایت، پشتیبانی و ضمانت های لازم قرار بگیرد.

وی ادامه داد: به طور مثال برای تولید محصول خود مشکلات زیادی در دریافت استانداردها داشتیم و حدود یک سال و نیم معطل دریافت آن بودیم. خلأ ساز و کاری مناسب جهت ارائه استاندارد های لازم و تأیید محصولات به شدت احساس می شود. فرآیند تأییدیه‌ دادن به یک محصول دانش بنیان ، همچنان دارای چالش ها و نواقص زیادی است. کسی که مسئول امر اختصاص تأییدیه است و جایگاهی نهادی دارد، نباید در روند تجاری و بازار نفعی داشته باشد و یا رقیب یک محصول قرار گیرد. استاندارد دهی و اعطای تاییدیه ها مستلزم دخیل شدن یک نهاد فرادستی و فرانهادی است.

سلیمی با اشاره به برخی علل و چالش ‌های ارتباط تولیدات علمی و حوزه صنعت بیان کرد: اغلب محققین فعالیت مبنی بر علم مانند کار علمی، تولید مقاله انجام می دهند، در حالی که در بدنه صنعت و بازار نیازی به این علم احساس نمی شود. بدیهی است چنین فرآورده ای هیچ گاه تجاری نخواهد شد. زیرا عملا این محصول بدون ارتباط متقابل بازار با تولیدکننده علم صورت گرفته است.

وی افزود: بدیهی است تجاری سازی علم و زمینه فراهم کردن تجاری‌‌ شدن علم، باید افراد متخصص انجام شود. متخصص تجاری سازی می تواند تشخیص دهد چه نوع دانشی ظرفیت تجاری شدن و دارای قابلیت رقابت در بازار دارد. فرد علمی با توجه به چارچوب های ذهنی خود، فعالیت علمی انجام می دهد که شاید به تصور خودش، قابلیت تجاری شدن دارد، اما در نهایت یک متخصص تجاری سازی است که می تواند این امر را تشخیص دهد.

این فعال دانش بنیان در پایان گفت: معتقدم کار علمی در دو مسیر می تواند حرکت کند. یکی کار علمی مرز دانشی است که بر مبنای علوم پایه پیش می رود و مسیر دیگر علمی است که می تواند منجر به تولید فناوری روز و در نهایت ارائه محصول شود. اگر کار علمی بر مبنای علوم پایه باشد، توقعی مبنی بر تجاری شدن نمی توان داشت؛ تشخیص اینکه یک کار علمی دارای ظرفیت ها تجاری است یا خیر، به عهده متخصصان این حوزه است.

لینک خبر

منبع: معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری