بانک مواد مرجع استاندارد

بانک مواد مرجع استاندارد

مواد مرجع استاندارد یا مواد مرجع گواهی‌شده (Certified Reference Material) به موادی گفته می‌شود که برای کنترل و ردیابی نتایج اندازه‌گیری محصولات، به کار می‌روند. از این مواد به منظور معتبرسازی روش‌های اندازه‌گیری تحلیلی و یا کالیبراسیون تجهیزات استفاده می‌گردد.

در حال حاضر آزمایشگاه‌های متعددی در کشور در حال فعالیت هستند که دستگاه‌ها و آزمون‌های مشترک دارند و در بسیاری از موارد تهیه مواد مرجع به دلیل هزینه‌های بالا و همچنین شرایط تحریم،‌ برای آن‌ها با سختی‌هایی همراه است.

بر این اساس، شرکت کیفیت گستر هوپاد با اهداف زیر، تاسیس و شروع به فعالیت نموده است:

۱-    دسترسی سریع، آسان و با هزینه مناسب آزمایشگاه‌های کشور به نمونه‌های مرجع استاندارد مورد نیاز؛

۲-    اطمینان از کیفیت نمونه‌های مرجع مصرفی؛

۳-    کاهش خروج ارز از کشور؛

۴-    صرفه جویی در هزینه‌های آزمایشگاه‌ها (اکثر این نمونه‌ها معمولا پس از رفع نیاز آزمایشگاه مربوطه بدون استفاده می‌مانند و پس از اتمام تاریخ مصرف دور ریخته می‌شوند)؛

۵-    اطلاع سریع از خطای دستگاه‌های آزمایشگاهی و اقدام برای رفع خطای مربوطه؛

۶-    تضمین کیفیت نتایج آزمون‌های ارایه شده از طرف آزمایشگاه (این نتایج اغلب توسط پژوهشگران و صنایع مختلف به صورت تخصصی و برای تحلیل نتایج پروژه‌های صنعتی و پژوهشی مورد استفاده قرار می‌گیرند).

لازم به توضیح است با توجه به موارد ذکر شده در زیر هزینه تهیه این مواد به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد:

* با خرید کلی نمونه‌های ذکر شده بسیاری از هزینه‌های تهیه آنها کاهش می‌یابد. به عنوان مثال با خرید مجموعه‌ای از استانداردها به صورت کلی می‌توان از تخفیف‌های ویژه تولید کننده بهره برد. همچنین در این حالت هزینه‌های سربار مربوط به نمونه از قبیل حواله ارز، هزینه‌های ارتباط با شرکت‌های تولیدکننده و هزینه‌های حمل به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد.

* در مواردی که نمونه‌های استاندارد غیرمصرفی بوده و به دفعات می‌توانند توسط آزمایشگاه‌های مختلف استفاده شوند، یک نمونه استاندارد با در نظر گرفتن تمهیداتی می‌تواند برای کنترل کالیبراسیون دستگاه‌های موجود در چند آزمایشگاه استفاده شود و وجود بانک نمونه‌های استاندارد کمک می‌کند تا آزمایشگاه‌ها با هزینه‌های به مراتب کمتر از هزینه خرید، به مقصود خود برسند.

* در مواردی که نمونه‌های استاندارد دارای تاریخ انقضا هستند و آزمایشگاه نمی‌تواند در تاریخ مقرر به صورت کامل از آن استفاده کند (در بسیاری از موارد زمان‌های حمل، طولانی و با شرایط دشوار همراه است و نمونه‌ها زمانی به دست آزمایشگاه می‌رسد که به انتهای تاریخ انقضای آن نزدیک شده‌است). در چنین مواردی با برنامه ریزی قبلی، یک نمونه می‌تواند قبل از اتمام تاریخ انقضا توسط چندین آزمایشگاه مورد استفاده قرار گیرد.

سایر خدمات قابل ارایه توسط شرکت کیفیت گستر هوپاد

۱-    برگزاری آزمون‌های بین‌آزمایشگاهی

آزمون‌هایی که روی مواد یکسان انجام می‌گیرند، به طور معمول به نتایج یکسانی منجر نمی‌شوند که دلیل اصلی آن، وجود خطاهای ذاتی تصادفی در هر رویه آزمون است. این عوامل مواردی هستند که بر نتایج یک آزمون تاثیر گذاشته و خیلی قابل کنترل نیستند.

عوامل مختلفی که در تغییرات نتایج یک رویه آزمون تاثیرگذار هستند، عبارتند از:

•    اپراتور

•    دستگاه آزمون (تنظیم بودن و کالیبراسیون دستگاه)

•    شرایط محیطی آزمون

•    ……

در صورتی که آزمونی با تغییر شرایط فوق نتایج مشابه به هم داشته باشد، اصطلاحا گفته می‌شود که آزمون تجدیدپذیری خوبی دارد.

یکی از روش‌هایی که توسط آزمایشگاه‌ها به کار گرفته می‌شود تا اثبات کنند آزمون‌های خود را به درستی انجام می‌دهند، شرکت در آزمون‌های بین‌آزمایشگاهی است. در این روش نمونه‌های همگن از نظر پارامتر مورد بررسی، تهیه و توسط آزمایشگاه‌های مختلف مورد آزمون قرار می‌گیرند و پس از دریافت نتایج از آزمایشگاه‌های مختلف، بررسی‌های آماری نتایج انجام و هرکدام از آزمایشگاه‌ها نتایج خود را در مقایسه با نتایج آزمایشگاه‌های دیگر و از نظر دور یا نزدیک بودن به نتیجه میانگین، مورد بررسی قرار می‌دهند.

یکی از خدمات شرکت کیفیت گستر هوپاد، هماهنگی اجرای آزمون‌های بین‌آزمایشگاهی برای اعضای شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی است.

۲-    برگزاری آزمون‌های مهارت

آزمون‌های مهارت از نظر محتوی و روش انجام کار بسیار شبیه به آزمون‌های بین‌آزمایشگاهی هستند. در این روش مراکز دارای صلاحیت که از طرف مراجع تایید صلاحیت مورد تایید قرار می‌گیرند، نسبت به تهیه نمونه‌های مرجع اقدام کرده و آن‌ها را در اختیار آزمایشگاه‌های متقاضی قرار می‌دهند و پس از دریافت نتایج از آزمایشگاه‌ها نسبت به تهیه گزارش‌های آماری اقدام کرده و نتایج آن را با اختصاص دادن کد به هرکدام از آزمایشگاه‌ها در سایت خود ارایه می‌نمایند.

معیار تایید صلاحیت مراکز برگزاری آزمون‌های مهارت استاندارد ISO/IEC 17043 است. و طبق آمار موجود به نظر می‌رسد تاکنون تنها چند مرکز در این زمینه در کشور موفق به دریافت گواهینامه این استاندارد در حوزه های خیلی محدود شده‌اند. بنابراین آزمایشگاه‌ها مجبور به شرکت در آزمون‌های مهارت خارج از کشور هستند. با توجه به نیاز به پرداخت هزینه‌های این آزمون به صورت ارزی، شرکت در این آزمون، هزینه‌های زیادی را به آزمایشگاه‌ها تحمیل می‌کند.

یکی از برنامه‌های اصلی شرکت کیفیت گستر هوپاد، استقرار الزامات استاندارد فوق و دریافت گواهینامه مربوطه برای برگزاری آزمون‌های مهارت در داخل کشور است.

۳-    تولید مواد مرجع گواهی‌شده

همانگونه که در بندهای قبل توضیح داده شد، استفاده از مواد مرجع گواهی شده در آزمایشگاه‌ها یک نیاز اساسی برای تضمین کیفیت نتایج آزمون است. در حال حاضر منابع تهیه این نمونه‌ها تنها کشورهای خارجی (غالبا اروپایی) هستند و تولیدکننده معتبری در داخل کشور برای این موضوع وجود ندارد. خرید نمونه‌های استاندارد از خارج از کشور در یک حساب ساده و در کمترین برآورد مصرف، حداقل سالانه ده میلیون دلار ارز از کشور خارج می‌کند.

شرکت‌‌های تولید کننده مواد مرجع استاندارد نیز مانند سایر مراکز این حوزه باید الزاماتی را رعایت نمایند که این الزامات در استاندارد ISO/IEC 17034 مشخص شده است.
با توجه به امکانات موجود در کشور از نظر نرم‌افزاری و سخت‌افزاری تولید این نمونه‌ها دور از دسترس نبوده و حتی می‌توان روی تولید و صادرات این نمونه‌ها پروژه‌های تحقیقاتی تعریف و اجرا نمود. ورود به این حوزه و فعالیت برای تولید این مواد نیز جزو برنامه‌های اصلی شرکت کیفیت گستر هوپاد است.

۴- مشاوره در زمینه استقرار الزامات استاندارد ISO/IEC 17025 در آزمایشگاه‌ها

در حال حاضر متخصصین زیادی که تجربیات خوبی در زمینه این استاندارد دارند در مجموعه آزمایشگاه‌های شبکه مشغول به فعالیت هستند. ولی یکی از دلایلی که فقط تعداد کمی از آزمایشگاه‌های شبکه موفق به دریافت گواهینامه استاندارد شده‌اند، پراکنده بودن فعالیت‌ها است. یکی از اهداف شرکت کیفیت گستر هوپاد، استفاده از تجربیات افراد متخصص و مدیریت آن به صورت حرفه‌ای به منظور انجام پروژه‌های استقرار الزامات استاندارد ISO/IEC 17025 در آزمایشگاه‌ها است. در این زمینه خدمات مشاوره‌ای در قالب قراردادهای مورد تایید شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی ارایه می‌شود. شایان ذکر است که از همکاری تمامی متخصصین حوزه مدیریت و فنی آزمایشگاه‌ها در این زمینه، استقبال می‌شود.

لازم به توضیح است شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی از آزمایشگاه‌های تحت پوشش خود برای استفاده از خدمات این شرکت حمایت می‌کند.

لینک خبر

منبع: شبکه آزمایشگاهی فناوری های راهبردی

اخبار مرتبط :

استاندارد ملی ایران استاندارد بین المللی استاندارد چیست؟

شبکه آزمایشگاهی فناوری های راهبردی حمایت های قانون دانش بنیان از شرکت های خصوصی عضو

تسهیلات ۴۰ میلیون ریالی خدمات آزمایشگاهی شبکه آزمایشگاهی فناوری های راهبردی

دانشگاه های مشمول تخفیف آزمایشگاهی شبکه آزمایشگاهی فناوری های راهبردی

شبکه آزمایشگاهی فناوری های راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

تسهیلات رایگان خدمات آزمایشگاهی شبکه آزمایشگاهی فناوری های راهبردی

شبکه آزمایشگاهی فناوری های راهبردی معاونت علمی و فناوری

شبکه آزمایشگاهی