کیان کانون درستی ، اخلاق پژوهش ، اولین دفتر صداقت علمی کشور، اقدام جدید ایرانداک

کیان کانون درستی ، اخلاق پژوهش ، اولین دفتر صداقت علمی کشور، اقدام جدید ایرانداک

کانون درستی و اخلاق پژوهش ایران (کیان) با هدف ترویج و اشاعه اصول درستی و اخلاقی پژوهش در ایران از سوی گروه اخلاق اطلاعات انجمن علمی مدیریت اطلاعات ایران، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران و مرکز تحقیقات و سیاست علمی کشور راه اندازی شد. «کیان» در مسیر دستیابی به هدف خویش، پذیرای همه پژوهشگران و استادانی است که دلسوزانه دغدغه اخلاقی شدن پژوهش کشور را دارند و باور دارند تنها در سایه اراده، اتکا به پیشینه بلند اخلاق ایرانی، تلاش، آموختن و تعهد است که می توان به بار نشستن پژوهش درست و اخلاقی را به نظاره نشست.

اهمیت درستی و اخلاق پژوهش در جهان

پیرو افزایش تولیدات علمی و به دنبال آن افزایش بروز « بدرفتاری اخلاقی پژوهشی (Research Misconduct)»، دانشگاه ها و سازمان های بسیاری در جهان به ایجاد واحدی برای بررسی درستی و اخلاق پژوهش دست زدند که بیشتر با نام « دفتر درستی پژوهش (Office of Research Integrity)» یا « دفتر درستی و اخلاق پژوهش (Office of Research Integrity and Ethics)» خوانده می شوند. هدف کلیدی این اقدام، پشتیبانی از درستی اخلاق پژوهش از طریق ارائه خدمات آموزشی و مشاوره ای است تا از این طریق، بستری را برای آگاهی‌ سازی پژوهشگران، ذینفعان، استادان، دانشجویان، و سایر افراد حقیقی و حقوقی مرتبط با پژوهش فراهم کنند. اغلب برای رسیدن به این هدف، این موارد دنبال می شوند:

۱-  ارائه مستندات و رهنمودها برای چگونگی انجام پژوهش؛

۲-  آموزش اصول مرتبط با درستی پژوهش؛

۳-  نظارت بر صادرات نرم افزار ها و سایر برونداد های منتج از پژوهش ها؛

۴-  بررسی شکایت های مربوط به عدم رعایت اخلاق پژوهش مانند تضاد منافع، سرقت علمی، و …

با وجود فراوانی بیشتر این تلاش ها در زمینه علوم پزشکی به دلیل حساسیت زیاد به موارد اخلاق پژوهش، چشم گیر بودن نمونه های غیر اخلاقی در سایر زمینه ها نیز ضرورت روی آوری به این اقدام ها را بیشتر نشان می دهد تا از این گذر، مسیر برای سلامت و صحت بیشتر پژوهش ها هموار شود.

اهمیت شکل گیری کیان

در ایران نیز با وجود رشد موارد سرقت علمی و سایر مصادیق بدرفتاری پژوهشی، هنوز مرجعی برای ارشاد یا بررسی موارد مبهم یا شکایت های مرتبط وجود ندارد. گاهی افراد در برخی رشته ها، در قالب گروه های مجازی، نام افرادی را که به گمان آنها مرتکب سرقت علمی شده اند، فاش می کنند در صورتی که هنوز هیچ مرجعی، خلاف اخلاق یا قانون بودن اثر فرد نام برده شده را تأیید نکرده است. گاهی نیز سردبیر یا هیات تحریریه نشریه ها، از پذیرفتن مقاله از نویسندگان به ظاهر متقلب، خودداری می کنند و به این ترتیب هر گروه یا فردی، خود مجازات افراد را به عهده می گیرند. این در حالی است که هنوز دو چالش اصلی در این میان وجود دارد: نخست اینکه، به باور بسیاری از صاحبنظران علوم اخلاق، نسبی بودن موضوع اخلاق در فرهنگ ها، مذهب ها، قوم ها و سایر بافت های گوناگون، این الزام را پدید آورده است که برای صدور هر رای یا قضاوتی در این حوزه، بررسی های زیادی صورت گیرد و اخلاق پژوهش نیز در همین حیطه می گنجد. افزون بر این، نا آگاهی بسیاری از پژوهشگران و دانشجویان از اصول انجام پژوهش، عامل بسیاری از بروز موارد غیر اخلاقی در حوزه‌ی پژوهش است. وجود این دو چالش، سبب می شود که به منظور انسجام بیشتر در زمینه جلوگیری از موارد غیراخلاقی پژوهش و ترویج اخلاق پژوهش، به اقدام بر مبنای اصول علمی و حرفه ای توجه شود.

اهداف و وظایف

«گروه اخلاق اطلاعات» در« انجمن علمی مدیریت اطلاعات ایران»، به اخلاق پژوهش به عنوان یکی از مصادیق اخلاق اطلاعات، می‌نگرد و براساس اهداف خود مبنی بر بومی‌سازی و نهادینه‌سازی و همچینین پیشبرد و گسترش بینش، دانش و مهارت افراد در زمینه‌ی درستی و اخلاق پژوهش، با پشتیبانی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران و مرکز تحقیقات و سیاست علمی کشور، راه‌اندازی «کانون درستی و اخلاق پژوهش ایران» (کیان) را به عهده گرفت. هدف اصلی این گروه «ایجاد کانونی ملی برای پشتیبانی از درستی و اخلاق پژوهش و رواج آن در زمینه‌های غیر پزشکی» از طریق درگاهی مجازی برای ارائه‌ی خدماتی به جامعه‌ی علمی است تا از این گذر، گامی مهم برای رویارویی با چالش‌های گفته شده برداشته شود و بر اعتبار اخلاقی پژوهشگران ایرانی در مجامع علمی جهانی افزود شود. برای این هدف، برخی از وظایف این کانون به شرح زیر اعلام می‌شوند:

۱-       ارائه خدمات آموزشی و مشاوره در زمینه اخلاق و درستی پژوهش با ذکر نمونه‌؛

۲-       بررسی کارشناسی شکایت ها و موارد مبهم در زمینه اخلاق و درستی پژوهش؛

۳-       برگزاری دوره های آموزشی تخصصی در زمینه اخلاق و درستی پژوهش؛

۴-       برگزاری گردهمایی های علمی به منظور رواج اخلاق و درستی پژوهش؛

۵-       تولید انتشارات علمی در زمینه اخلاق و درستی پژوهش؛

۶-       تدوین و انتشار آیین نامه، رهنمود و سایر مستندات مرتبط با اخلاق و درستی پژوهش.

نشان کیان

برای نشان «کیان»، از عنصرهای قلم، کتاب، رخ، و خورشید بهره گرفته شد که به ترتیب هر یک نمادی از پژوهش، محصول پژوهش، پژوهشگر و ترویج و اشاعه در نظر گرفته شد. رنگ فیروزه ای ترکیبی از دو رنگ سبز و آبی است و هر دو را نماد تقدس و پاکی دانسته اند و همچنین رنگی است که نشان از سنت، قدمت و تاریخ کهن ایرانی دارد و از همین رو، این رنگ برای نشان «کیان» برگزیده شد.

دو رخ رو در رو که از بعدی دیگر تجسم کتاب یا دفتری باز را ارائه می‌دهد و در میان آن نشان قلم هویداست، نمایانگر دو پژوهشگر، استاد و شاگرد، و اصل و بدل است که در دایره ای به نماد کانون قرار گرفته اند. بیست  نقطه پیرامون این دایره، نماد عدد کمال (۲۰) در فضای علمی ایران است و از طرفی خورشیدی را تداعی می کند که اشاعه دهنده نیکی ها است.

لینک خبر

منبع: کانون درستی و اخلاق  پژوهش ایران ( کیان )

برای دریافت اطلاعات بیشتر در این رابطه، به منوی لینک های ویژه ، پست جستجو، انتخاب موضوع و آموزش نوشتن پایان نامه و دیگر موارد مرتبط که پیوسته به روز رسانی می شود مراجعه کنید و یا در خبرنامه ایمیلی رایتمن ثبت نام کنید تا اخبار جدید استعلام شده در این رابطه برای شما ارسال شود.