ده دانشگاه برتر کشور در تولید علم در سال ۲۰۱۳

ده دانشگاه برتر کشور در تولید علم در سال ۲۰۱۳

بر اساس داده های پایگاه معتبر « وب آو ساینس » ( ISI )، دانشگاه تهران ، صنعتی امیرکبیر ، صنعتی شریف ، تربیت مدرس ، صنعتی اصفهان ، شیراز ، فردوسی مشهد ، علم و صنعت ایران ، تبریز و شهید بهشتی ، به ترتیب ۱۰ دانشگاه برتر کشور در تولیدات علمی سال ۲۰۱۳ میلادی هستند.

امروزه سنجش تولیدات علمی یکی از روش های مهم برای ارزیابی علم کشورها به حساب آمده و به عنوان یکی از شاخص های علم و پژوهش در میان سیاستگذاران حوزه علم و فناوری مرسوم است.

برخی از روش های بررسی تولیدات علمی کشور ها استفاده از داده های پایگاه های استنادی بین المللی همانند « وب آو ساینس » ( web of sceince ) و « اسکوپوس » است. در بین نمایه های بین المللی ، « وب آو ساینس » در میان متخصصان سنجش علم از جایگاه ویژه برخودار بوده که در بین عامه مردم به «آی . اس . آی» (ISI) معروف است.

برای رتبه بندی و بررسی کشورها و موسسات در «وب آو ساینس» معمولا از مجموعه اصلی آن استفاده ی شود این مجموعه نیز دارای پایگاه های مختلفی است اما در مراودات علمی بیشتر از سه پایگاه عمده و اصلی آن شامل پایگاه استنادی علوم (Science Citation Index -)، پایگاه استنادی علوم اجتماعی (Social Science Citation Index ) و پایگاه استناد علوم انسانی و هنر ((Art & Humanities Citation Index استفاده شده است.

بر این مبنا هدف گزارش حاضر بررسی تولیدات علمی ایران در سال ۲۰۱۳ دانشگاه های برتر است. برای مقایسه بهتر سعی شده است تعداد اعضای هیات علمی و دانشجویان این دانشگاه ها نیز مد نظر قرار گیرد.

تعداد تولیدات علمی دانشگاه ها 

در سال ۲۰۱۳ تعداد زیادی از دانشگاه و موسسه تحقیقاتی و پژوهشی در تولید علم ایران در پایگاه «وب آوساینس« مشارکت داشتند. این همکاری در کل با توجه به تکراری بودن و همکاری این موسسات، اسامی این موسسات ۶ هزار ۹۳۰ بار برای سال ۲۰۱۳ میلادی در این پایگاه ذکر شده است. تعداد کل تولیدات علمی نمایه شده جمهوری اسلامی ایران در این پایگاه در سال مورد نظر ۲۸ هزا ر و۴۴ عنوان بوده است.

بر اساس داده های پایگاه ISI ، دانشگاه تهران با ۲ هزا ر و ۴۲۷ عنوان مشارکت در تولید علم جمهوری اسلامی ایران در جایگاه نخست در بین دانشگاه های ایران قرار دارد. دانشگاه های صنعتی امیرکبیر (۱۴۹۵ مدرک)، صنعتی شریف (۱۴۳۲ مدرک)، تربیت مدرس (۱۳۷۶ مدرک) و صنعتی اصفهان (۱۰۴۰ مدرک) به ترتیب در مکان های دوم تا پنجم قرار دارند.

دانشگاه شهید بهشتی با ۶۴۵ عنوان تولید علمی و دانشگاه تبریز با ۶۸۲عنوان تولید علمی در سال ۲۰۱۳ میلادی در بین ده دانشگاه مورد بررسیبه ترتیب در رتبه های دهم و نهم قرار گرفتند.

سهم تولیدات علمی دانشگاه ها 

بررسی های اساس اطلاعات پایگاه استنادی« وب آو ساینس» در میزان سهم مشارکت دانشگاه های کشور در تولیدات علمی محققان کشورمان در سال ۲۰۱۵ میلادی نشان می دهد، دانشگاه تهران با ۸٫۶۵۴ درصد بیشترین سهم در تولید علم ایران را در سال ۲۰۱۳ میلادی داشته است. دانشگاه های صنعتی امیرکبیر(۵٫۳۴درصد)، صنعتی شریف(۵٫۱۰ درصد)، تربیت مدرس(۴٫۹۰ درصد) و صنعتی اصفهان(۳٫۷۰ درصد) به ترتیب با در مکان های دوم تا پنجم قرار دارند.

در حالی که دانشگاه شهید بهشتی با ۲٫۳ درصد و دانشگاه تبریز با ۲٫۴۳۲ درصد در سال ۲۰۱۳ در بین ده دانشگاه مورد بررسی در رتبه های آخر قرار گرفتند.

تعداد اعضای هیات علمی 

بر اساس آمار، دانشگاه تهران با یکهزار و ۸۱۴ عضو هیات علمی بیشترین عضو هیات علمی را در بین دانشگاه های مورد بررسی داراست و دانشگاه های فردوسی مشهد ۷۱۲ عضو هیات علمی، تبریز ۶۱۳ عضو، شیراز ۶۰۹ عضو و تربیت مدرس ۵۷۵ عضو هیات علمی دارند.

همچنین دانشگاه علم صنعت ایران با ۳۷۱ عضو هیئت علمی و دانشگاه صنعتی شریف با ۴۰۲ عضو هیات علمی کمترین عضو هیئت علمی را در بین دانشگاه های مورد بررسی به خود اختصاص دادند.

البته نکته قابل توجه این است که دانشگاه صنعتی شریف با وجود اینکه در تعداد اعضای هیئت علمی در رتبه نهم ۱۰ دانشگاه برتر سال ۲۰۱۳ میلادی قرار دارد اما در همان سال رتبه سوم بیشترین تولیدات علمی را کسب کرده است.

داده های موسسه برنامه ریزی آموزش عالی نشان می دهد، دانشگاه تهران در تمام رتبه های علمی (استاد، دانشیار، استادیار، مربی و مربی آموزشیار) دارای کادر آموزشی بوده و با داشتن ۳۲۸ نفر هیئت علمی با مرتبه استاد بیشترین عضو استاد را دارد.

بعد از دانشگاه تهران دانشگاه صنعتی شریف با ۱۵۸ استاد، بیشترین عضو هیئت علمی با مرتبه علمی استاد تمام را دارا است. دانشگاه علم و صنعت ایران با ۵۶ استاد و دانشگاه شهید بهشتی با ۵۹ استاد کمترین مرتبه استادی را در بین دانشگاه های مورد بررسی داشته اند.

در مرتبه دانشیاری نیز دانشگاه تهران با ۵۲۳ هیئت علمی دانشیار و بعد از آن دانشگاه های تربیت مدرس و فردوسی مشهد هرکدام با ۲۱۵ عضو هیئت علمی دانشیار بیشترین تعداد مرتبه دانشیاری را دارند. این در حالی است که دانشگاه های صنعتی اصفهان با ۹۵ هیئت علمی دانشیار و شریف نیز با ۱۰۸ هیات علمی دانشیار کمترین عضو دانشیار را در بین دانشگاه های مورد بررسی داشته اند.

در مرتبه استادیاری نیز دانشگاه تهران با تعداد ۸۴۷ عضو هیات علمی با مرتبه استادیاری و دانشگاه فردوسی مشهد با ۳۴۰ مرتبه استادیاری عضو هیات علمی بیشترین عضو هیات علمی در این مرتبه را داشته اند و دانشگاه صنعتی شریف با ۱۰۸ عضو هیات علمی با مرتبه استادیار و دانشگاه علم صنعت ایران با ۱۷۶ عضو هیات علمی با مرتبه استادیار کمترین مرتبه علمی استادیار را در سال مورد بررسی داشته اند. در حالی که برخی از دانشگاه ها دیگر مربی آموزشیار ندارند و دانشگاه تهران با ۷ مربی آموزشیار و دانشگاه تبریز با ۶ مربی آموزشیار بیشترین عضو هیئت علمی در این مرتبه را دارند.

تعداد دانشجویان 

بررسی تعداد دانشجویان در حال تحصیل در ده دانشگاه وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری که بیشترین مشارکت علمی در سال ۲۰۱۳ را در پایگاه وب آوساینس دارند، نشان می دهد، دانشگاه تهران با ۳۹ هزار و۷۲ دانشجو در مقاطع مختلف، بیشترین دانشجو را در بین دانشگاه های مورد بررسی داراست. بعد از دانشگاه تهران دانشگاه های فردوسی مشهد با ۲۱ هزار و۷۶۲ دانشجو در مقاطع مختلف رتبه بعدی از لحاظ تعداد دانشجو قرار می گیرند.

دانشگاه تربیت مدرس با ۷ هزار و ۷۹۸ دانشجو و دانشگاه صنعتی اصفهان با ۱۰ هزار و۵۴۴ دانشجو در مقاطع مختلف کمترین دانشجو را در بین دانشگاه های مورد بررسی داشته اند.

داده های موسسه برنامه ریزی آموزش عالی نشان می دهد که دانشگاه تهران با داشتن ۴ هزار و۶۶۹ دانشجوی دکترای تخصصی و دانشگاه تربیت مدرس با ۲ هزار و ۹۳۴ دانشجوی دکترای تخصصی بیشترین تعداد دانشجو را در این مقطع دارا بودند. در حالی که دانشگاه صنعتی اصفهان با ۸۸۳ دانشجوی دکتری تخصصی و دانشگاه علم و صنعت ایران با ۹۸۳ دانشجوی دکترای تخصصی کمترین دانشجو در این مقطع رادر سال ۲۰۱۳ میلادی داشته اند.

در حالی که در مقطع تحصیلی دکترایی حرفه ای برخی از دانشگاه ها دانشجو ندارند، دانشگاه تهران با ۴۶۶ دکترای حرفه ای، دانشگاه های شیراز با ۳۴۸ دانشجوی دکتری حرفه ای، دانشگاه فردوسی مشهد با ۳۴۱ دانشجوی دکتری حرفه ای و دانشگاه تبریز با ۲۵۹ دانشجوی دکترا حرفه ای را دارا هستند در مقطع کارشناسی ارشد نیز دانشگاه تهران با ۱۸ هزار و۵۳۱ دانشجو کارشناسی ارشد و دانشگاه فردوسی مشهد با ۷ هزار و۲۳۸ دانشجو کارشناسی ارشد بیشترین تعداد را دارا بوده است؛ در حالی که دانشگاه صنعتی اصفهان با ۳ هزار و۴۷۴ دانشجوی کارشناسی ارشد و دانشگاه شهید بهشتی با ۴ هزار و۲۴۱ دانشجوی کارشناسی ارشد کمترین تعداد را در این مقطع داشته اند.

لینک خبر

منبع: وزارت علوم تحقیقات و فناوری